8’48” Leiedal

Anno 2020 is het idee van een ‘kantoorgebouw’ niet meer eenduidig te benaderen. De delicate positie van het project binnenin de groene, te verdichten dienstenzone Kennedypark op een kruising van verschillende multimodale (verkeers)stromen, de demografische uitdagingen en de snel veranderende economische situaties dwingen ons tot voortdurende reflectie.

Deze reflectie start vanuit het idee dat alle grondstoffen op aarde eindig zijn. Het is noodzakelijk om hiervoor over te schakelen van een lineaire naar een circulaire economie waarin consumeren en produceren op een nieuwe manier gefaciliteerd, gecultiveerd en gedocumenteerd gaat worden. Circulariteit is een houding en werkwijze, gericht op het zoveel mogelijk sluiten van kringlopen om waardestromen te behouden; niet alleen de ‘harde’ waarden (grondstoffen), zoals water, energie, voedsel, materialen en reststromen (afval), maar ook de zachte ‘waarden’, zoals comfort, gezondheid, groen, biodiversiteit en toekomstbestendigheid en sociale cohesie.

We stellen een nieuwe creatieve broedplaats voor, een niet-alledaagse kantoorruimte die maximaal inzet op sfeer, flexibiliteit, gebruiksgemak, efficiëntie. De duurzame filosofie van Leiedal vertalen we in deze hybride entiteit die zich uitnodigend en adaptief opstelt. Een dynamisch en tijdloos platform waar de gebruiker centraal staat en waar groen en gebouw een symbiose vormen binnen een duurzame filosofie. Een slim gestructureerd gebouw dat flexibel is in programmering. Dat beweging en ontmoeting stimuleert. Een gebouw dat mee beweegt in de tijd en gericht is op een duurzame toekomst. Een toonaangevend, aantrekkelijk kantoorcomplex voor de buurt en een aanjager voor de ambities in de bredere omgeving.

Door het gebouw in hout uit te voeren wordt er naast een CO2 besparing zelfs CO2 opgenomen uit de lucht, waardoor dit gebouw een CO2-negatieve balans heeft. Daarenboven biedt de driehoekige geometrie enerzijds een grote flexibiliteit – door grenzeloze variaties en combinaties van vormen – en anderzijds heeft deze vorm een intrinsieke structurele stijfheid. Elke module is driedimensionaal samengesteld uit vloer-, balk- en kolomelementen. Dankzij het eenvoudige en uniforme ontwerp van het structurele systeem heeft elke verdieping van het gebouw dezelfde hoogte. Dit heeft een economisch voordeel bij de prefabricage van gestandaardiseerde trappen, binnenwanden en lengte van bouwelementen en gevels. Prefab elementen en droge montage maken de gebouwelementen ‘eenvoudig’ te modificeren en te remonteren. In de circulaire, gebouwde omgeving is alles “losoed ”in plaats van “vastgoed” geworden, alles kan flexibel hergebruikt en gemodificeerd worden om toekomstige transformaties mogelijk te maken.

Naast het houten modulaire prefab bouwsysteem wordt resoluut ingezet op een open beglaasde gevel die de kantoorgebruiker maximaal in verbinding met diens omgeving stelt. Niet alleen vanuit een kwalitatief standpunt is dit relevant ook vanuit energetische visie. Door een hoogwaardig gevelsysteem te combineren met een gebalanceerde warmte en koudevraag wordt een performant systeem gecreëerd. Door zijn volledige remontabiliteit, modulariteit en materialisering voldoet het maximaal aan alle uitgangspunten voor een duurzaam bouwwerk met 100% circulaire potentie Vanuit deze circulaire principes is 8’48” ontworpen. Het resultaat is een tactiel ontwerp klaar voor gebruik; structuur en schil vormen onmiddellijk de afwerking.

Leiedal RAU Architects Different configurations

Sociale structuur

De recente corona-crisis toont aan dat een aangepaste kijk op het dagdagelijkse (werk) leven relevant is. Het huidige grootschalig digitaal werkexperiment zal een blijvende impact hebben op de conceptie van werkcultuur, toekomstige kantoorinfrastructuren en social samenzijn. Fysiek samen zijn zal altijd een essentiël onderdeel blijven van een gezonde leef-en werkdynamiek. Ook het samenbrengen van diverse stakeholders en bedrijvigheid, industriële partners, communities, netwerken, buurten, etc vormt een onmiskenbaar onderdeel van de sociale structuur op de werkvloer.

Om deze sociale structuur te implementeren wordt in het gebouw ruimte gemaakt op de ‘hoekpunten’ om bewuste en spontane ontmoetingen mogelijk te maken. De drie verschillende ruimtes (inkom gekoppeld aan royaal buitenterras, wintertuin voor informele meetings en rustmomenten, dakterras met uitzicht op stad) kunnen voor een organiserende sociale structuur zorgen binnen de gebouwprogrammatie. De open kantoorruimte daartussen kan hierdoor maximaal flexibel ingezet worden.

Duurzaamheid

Leiedal 8’48” wekt meer energie op dan het verbruikt door de toepassing van een een aantal bioklimatische en passieve ontwerpmaatregelen. Daarnaast wordt maximaal ingezet op passieve technieken en gratis en/of hernieuwbare energiebronnen om een comfortabel binnenklimaat te verzekeren. Er worden geen fossiele brandstoffen gebruikt voor het verwarmen en koelen van het gebouw. Er wordt geen bijkomende energie gebruikt voor de hygiënische ventilatie van het gebouw. Het energieverbruik voor de verwarming, koeling en de verlichting wordt volledig gedekt door de elektriciteitsproductie van de zonnepanelen. Dit betekent dat het nieuwe kantoorgebouw tijdens zijn volledige levensduur geen CO2 uitstoten heeft voor zijn functioneren.

Leiedal RAU Architects Sustainability Scheme

Carstle concept-woning

De Carstle concept-woning is het resultaat van een samenwerking met TBI WOONlab. Het doel was om de originele concept-woning van Era Contour te vertalen in een circulair concept. Onze ambities op sociaal, economisch en ecologisch gebied hebben we gevormd tot een circulair remontabele woning. De circulaire conceptwoning is remontabel, flexibel, energiepositief en betaalbaar. Bekijk de onderstaande presentatie voor meer informatie over de woning.

Triodos Bank Nederland

RAU Architecten en Ex Interiors ontwierpen in opdracht van Triodos Bank en ontwikkelaar EDGE een volledig remontabel, houten ‘kathedraal’, die wereldwijd de toon zet op circulair en duurzaam gebied. Zo is het kantoor het eerste grootschalige 100% houten, remontabele kantoorgebouw. Ook dient dit gebouw als eerste tijdelijke materialenbank en is de CO2-voetafdruk minimaal. Ook heeft de Triodos Bank Nederland het BREAAM Outstanding certificaat behaald.

Van landgoed naar goed land
De bank als nieuwe bewoner op De Reehorst – Het nieuwe kantoor van Triodos Bank ligt op Landgoed De Reehorst. De Reehorst maakt deel uit van een reeks buitengebieden in Zeist en Driebergen, bekend als de Stichtse Lustwarande, en is een belangrijke schakel binnen de Ecologische hoofdstructuur (EHS). In 2011 besloot Triodos Bank om op De Reehorst een nieuw kantoor te realiseren. Na eerdere spraakmakende (hoofd)kantoren uit 1999 en 2006 heeft RAU architecten ook dit nieuwe kantoor ontworpen in samenwerking met Ex Interiors. Streven was het realiseren van een ‘gesamtkunstwerk’ waarbij optimaal werd samengewerkt met alle overige adviseurs zoals constructeur Aronsohn, de adviseurs Deerns, DGMR, BBN, de landschapsarchitecten van Arcadis en bouwbedrijf J.P. van Eesteren en zijn onderaannemers. Door het ontwerp een maximale circulaire potentie te verlenen, ontstaat er een dynamische balans tussen natuur, cultuur en economie. De komst van de Triodos Bank heeft zo geleid tot een nieuwe impuls om het landgoed naar de 21^e eeuw te transformeren.

De houten ‘kathedraal’
De houten ‘kathedraal’ – Het gebouw kent geen duidelijke voor- of achterzijde. De natuurvriendelijke voetpaden leiden de passant en medewerker naar de twee entrees. Eenmaal binnen komt de transparantie van het gebouw en de bijzondere houten constructie tot uiting. De volledig glazen gevel reikt van vloer tot vloer waardoor het natuurlijke daglicht tot diep in het gebouw kan binnendringen. Per gevelstramien van 3.60 meter kan een verdiepingshoog raam worden geopend. Dit maakt het contact met het omringende landschap nog indringender, zonder dat dit de regeling van het binnenklimaat verstoort. Vides creëren visuele verbindingen tussen de verschillende verdiepingen. De spiltrappen die in de vides staan, verbinden de verdiepingen en vormen korte doorsteken die het gebruik van de trap op een natuurlijke manier stimuleren. Zowel de vormgeving als het materiaal- en kleurgebruik binnen het gebouw halen hun directe inspiratie uit het landschap. Door de genuanceerde kleurkeuze van materialen steken de houten constructieonderdelen visueel af tegen de rest. De houten constructie is direct zichtbaar in de vorm van gelamineerde spanten en houten CLT (Cross Laminated Timber) kernen. De eveneens houten CLT-verdiepingsvloeren worden gedeeltelijk gecamoufleerd door de houten sporen en de daarboven gelegen klimaatplafondelementen. De begane grond heeft een grote verdiepingshoogte waardoor er een associatie met een ‘kathedraal’ ontstaat bij het waarnemen van de houten spanten die rondom de volledig houten kernen zijn geplaatst. Om de transparantie van de werkvloeren en de relatie met het landschap maximaal tot zijn recht te laten komen, zijn speciale werkruimten gescheiden door middel van transparante scheidingswanden, die aan zeer hoge geluidseisen voldoen. Daar waar echter ook visuele privacy gewaarborgd moet zijn, worden transparante wanden vervangen door dichte wanden. Deze zijn veelal voorzien van een linnen afwerking voor een optimale akoestiek.

Vorm – Orgaan – Gestalt’e’
Een gebouw voor natuur, cultuur en economie – De compositie en vorm van het vijf verdiepingen hoge gebouw (12.994 m2) is o.a. geïnspireerd door de natuur, de ritmiek van de landschapskamers in het omliggende landgoed en de vliegroutes van vleermuizen. De drie transparante, gelijkvormige torens lopen op van zuid naar noord en zijn op de begane grond, eerste en de tweede verdieping afwisselend met elkaar verbonden. Dit fysiek geworden orgaan faciliteert dagelijks een prachtig uitzicht voor alle medewerkers. Door zijn gestalte ontstaan tussen de bosrand en het gebouw drie nieuwe “landschapskamers” en creëert rondom een diversiteit aan nieuwe landschapskwaliteiten. In het door Ex Interiors ontworpen interieur wordt de schoonheid van het omringende landschap verder weerspiegeld. De keuze voor organische vormen, verfijnde materialen en sober kleurgebruik geïnspireerd op het pallet van het landgoed zorgen voor een natuurlijke verstilling bij binnenkomst en versterken het samensmelten van het gebouw met de omgeving. Het hout, toegepast in zowel het meubilair als de vloeren, is veelal afkomstig van het landgoed. Door materialen te selecteren op hun echtheid is er een extra dimensie aan het gebouw toegevoegd, waarmee een geïntegreerd ontwerp is ontstaan dat bijdraagt aan de rust en sereniteit in het gebouw.

Binnen deze enorme openheid en transparantie in het gebouw, ervaar je een gevoel van veiligheid en geborgenheid middels de invulling van de verschillende functies. Een ‘ontmoetingsgebouw’ waarbij het samenspel met de natuur en spontane ontmoeting tussen medewerkers en bezoekers zich als vanzelfsprekend ontvouwt. Hiervoor is de begane grond het publiekstoegankelijke deel. Op de 1e verdieping bevindt zich de samenwerkvloer met een diversiteit aan werkplekken gericht op een interne ontmoeting voor medewerkers van de bank. De overige werkplekken voor de medewerkers van Triodos Bank komen in de drie torens met een adembenemend uitzicht over het landschap.

Houding met hout
Het eerste grootschalige houten kantoorgebouw – Het gehele gebouw, zowel de lage delen als de torens, bestaat uit een unieke houtconstructie. Houten vloeren, houten schachten en houten kolommen vormen samen een spectaculaire constructie als die van een “kathedraal”. De compositie van het gebouw en zijn glazen gevels zorgen voor een maximale toetreding van daglicht en een magnifiek uitzicht over het binnendringende landgoed, waardoor alle medewerkers niet alleen op, maar ook in het landgoed werken. In het gebouw zijn 1.615 m3 gelamineerd hout, ruim 1.008 m3 kruislaaghout (CLT) en 5 originele boomstammen verwerkt. Alleen de kelder kent vanwege de waterhuishouding nog een betonconstructie. Hierdoor is een gebouw ontstaan met de laagste CO2-voetafdruk tot nu toe.

Duurzaamheid optimaliseert het heden
Kostbaar hoeft niet duur te zijn – Naast de integratie van de allerhoogste duurzaamheidsambities en het behalen van het BREEAM Outstanding certificaat is het nieuwe kantoor ook een energieneutrale huisvesting die voldoet aan de allerhoogste gezondheidseisen van de verwerkte materialen. Zo ligt het aandeel hout in de hoofddraagconstructie op nagenoeg 100% en is in het interieur alleen natuurlijk textiel verwerkt. Het gebouw beschikt over een lowtech installatie met een hightech effect. Klimaateilanden regelen het klimaat op microniveau. Integrale duurzaamheid vormt daarmee de basis voor deze maatschappelijk verantwoorde (gebouw)ontwikkeling.

Circulariteit faciliteert toekomst
Een gebouw als optie met toekomst – RAU Architecten ziet een circulair gebouw als een tijdelijke samenvoeging van producten, componenten en materialen met een gedocumenteerde identiteit. De herkomst en de geplande herbestemming van alle producten, componenten en materialen zijn hierbij nauwkeurig gedocumenteerd om deze in de toekomst eenvoudig een nieuwe huisvesting te kunnen bieden. Belangrijk is om al bij het ontwerp van de gebouwen maximaal te anticiperen op mogelijke aanpassingen door veranderingen in de behoefte van de gebruiker, door verschillen in gebruiksduur van bouwcomponenten of door externe invloeden zoals veranderende regelgeving of klimaatverandering. Het faciliteren van de permanente consequenties van tijdelijkheid is dan ook kenmerkend voor het ontwerp. Door van vastgoed ‘losgoed’ te maken is een gebouw met maximale circulaire potentie gerealiseerd: remontabliteit zonder waardeverlies. Het gebouw is letterlijk in elkaar geschroefd met 165.312 schroeven. Dat betekent dat door het gebouw ooit weer uit elkaar te schroeven de circulaire potentie 100% geactiveerd kan worden zonder waardeverlies van materialen, componenten en producten.

De bank in een bank
Het eerste gebouw ter wereld dat geconcipieerd is als materialenbank – Het feit dat ook de materiaalwaarden online via het Madaster-platform (het kadaster voor materialen) gemonitord worden, maakt dat het gebouw naast een materialendepot ook een materialenbank is. Hiermee kan de waarde van materialen in de toekomst balans technisch liquide gemaakt worden en/of fiscaaltechnisch geactiveerd worden.

Samenwerking
Het ontwerpteam is aan de slag gegaan in opdracht van Triodos Bank. EDGE heeft het complete proces gefaciliteerd. Aannemer is J.P. van Eesteren en installateur is Bosman Bedrijven. Luning was de constructeur voor de houtconstructie. Tot slot zijn Arcadis en Copijn betrokken als tuin- en landschapsarchitecten en bomenspecialist. Op 25 november nemen de medewerkers van Triodos Bank hun intrek in het gebouw. De getoonde foto’s zijn gemaakt door Ossip van Duivenbode Architectuurfotografie en Carel van Hees.

Video door Emiel Bakker

Juf Nienke

Juf Nienke is een totaalconcept en duidelijk leesbaar als één geheel. Door een efficiënt ontsluitingssysteem en de introductie van een interne ontmoetingsstraat is dat geheel helder en logisch gedifferentieerd in drie onderdelen: Een laag blokje van eengezinswoningen in het noorden, een hoog en lang volume langs de Muiderlaan en een kleiner volume aan de Strandlaan. De ontmoetingsstraat organiseert het project op een eenvoudige, logische en overzichtelijke manier. Luie trappen aan weerskanten eiden de bewoners naar een verhoogd dek, ‘het ontmoetingsdek’. Dat biedt een prachtig uitzicht op de rustige binnentuin en ruimte voor ontmoeting en gezamenlijk activiteiten. De diversiteit aan woningtypes gaat een diverse groep bewoners trekken, met een stimulerende mix als gevolg.

Onze ambitie om een circulair en modulair gebouw te maken, hebben we verder vormgegeven. Heel Juf Nienke is opgebouwd met een slimme schakeling van geprefabriceerde CLT-units. Standaard 4 meter breed, maar in diepte mee variërend met de gebouwgeleding. Beton met gerecycled granulaat beperken we tot de plint: Enerzijds de vloer van de commerciële ruimte en anderzijds een transferbalk om de overgang te maken tussen het meest efficiënte grid voor de parkeergarage en het bovenliggende unitgrid. De plint werkt zo als een soort tafelconstructie. Continue reading article →

TIJ

“TIJ” – het grootste en meest markante “Natuurkunstwerk” van het Haringvliet – is onderdeel van het Droomfondsproject. Een project van de gezamenlijke natuurorganisaties om, naar aanleiding van het Kierbesluit Haringvliet, aan de ene kant de natuurrijken in het Haringvliet te verrijken en aan de andere kant de effecten hiervan waarneembaar en toegankelijk te maken voor mensen. Hiervoor zijn een aantal speciale plekken aangewezen voor vogelobservatoria en uitkijkplekken. Dit vogelobservatorium is gelegen in de Scheelhoek, een natuurgebied dicht bij de Haringvlietdam bij Stellendam. Het gebied bestaat uit een dijk met binnendijks grote rietlanden en buitendijks een aantal eilanden. Deze eilanden zijn foerageer- en broedgebied voor steltlopers zoals de Visdief en, het icoon van dit gebied, de Grote Stern.
“Het Nest” is een volledig remontabel, met lokaal riet afgedekte, houten eivormige constructie, welke in Finland computergestuurd gezaagd, in ca. 400 onderdelen met de boot aangeleverd en op locatie gemonteerd is. Door zijn volledige remontabiliteit, modulariteit en materialisering voldoet het maximaal aan alle uitgangspunten voor een duurzaam bouwwerk met circulaire potentie. Notabene is alles tijdelijk en moet ook het vogelobservatorium zonder waardeverlies ooit uit elkaar gehaald kunnen worden. Dit alles om de effecten op het milieu en het ecosysteem op locatie minimaal te belasten nu en in de toekomst.
Het observatorium ligt in een landschappelijk ontworpen nest van riet, kastanje palen en zand. Continue reading article →

Gemeentehuis Dongen

Een oud raadhuis met karakteristieke toren en drie kantoorvleugels uit de jaren tachtig in abominabele bouwfysische staat. Broeiend warm in de zomer, koud en tochtig in de winter. En daarbij: een nijpend tekort aan ruimte. De gemeente Dongenzag zich voor een flinke bouwopgave gesteld, waarbij de gedachte uitging naar een extra vleugel en het opknappen van het bestaande. Rau zag dat heel anders. Waarom niet het raadhuis pontificaal manifesteren, de overige vleugels in een etalage zeten en de benodigde ruimte zoeken in het bestaande. Met deze oplossing was het bouwfysische probleem ook opgelost en konden de bestaande gebouwen architectonisch in hun waarde worden gelaten.

Door de gebouwdelen achten een glazen gevel te plaatsen, kon met behulp van de nieuw ontstane ruimten een nieuw bouwfysisch klimaat woden gecreeerd. Daar waar de oude gevels an de buitenlucht grenzen, zijn ze aan de binnenzijde geisoleerd. Dat kost wel iets ruimte, maar omdat de installaties in een plafondelement zijn geintegreerd, kunne radiatoren achterwege blijven. Zo zijn de ruimen beter indeelbaar. De nieuwe grote hal kreeg een zonnekrachtcentrale op het glazen dak. In deze hal is een futuristisch element geplaatst: de trouw- en raadzaal in een titanium bol met een vijver random.