Gemeentehuis Haarlemmermeer

Het ontwerp voor een nieuw gemeentehuis, gelegen in het centrum van Hoofddorp, creëert een nieuw icoon voor de stad. Het gebouw is een levend, ademend bouwwerk met haagbeuken op de gevel, ondersteund door een volledig houten constructie binnenin. Geïnspireerd door de geschiedenis van Haarlemmermeer, van watervlakte tot herwonnen agrarisch landschap, stimuleert dit gebouw de groei van een nieuwe biobased industrie die past bij een toekomstbestendige visie op Haarlemmermeer.

Een nieuw plein en ontmoetingspunt
Zoals Hoofddorp midden in de lappendeken van het agrarische landschap van de Haarlemmermeer ligt, zo staat het nieuwe gemeentehuis als centraal object op het Raadhuisplein. De polygonale footprint en het volume van het ontwerp faciliteert de voetgangersstromen van het station naar het winkelgebied en daardoor is een nieuw plein en ontmoetingspunt gecreëerd in het zuiden. Dit landschap loopt door tot op de begane grond van het gebouw, met een grote openbare ruimte die van noord naar zuid doorloopt.

Transparant gebouw
Daarboven bevinden zich de semi-openbare ruimtes zoals de Raadzaal, Burgerzaal en Trouwzaal. De hogere transparante plint, die uitkijkt op de vides met meerdere verdiepingen, benadrukt het openbare karakter van het overheidsgebouw en activeert de plint. De bovenste verdiepingen zijn bestemd voor kantoorruimten, waar medewerkers van verschillende gemeentelijke diensten samenwerken. Individuele werkruimten zijn langs de gevel geplaatst om lichte, ruime werkplekken mogelijk te maken, terwijl vergaderruimten zijn geclusterd in centrale en gemakkelijk toegankelijke gebieden op elke verdieping. Het houten interieur creëert een warme informele sfeer die samenwerking aanmoedigt, met vanaf elk bureau uitzicht op het groen.
Het gebouw is volledig remontabel, energie-neutraal en CO2-positief en fungeert als materiaaldepot, waarmee het de toekomstige generaties van Hoofddorp zowel functioneel als fysiek van dienst is.
RAU werd runner-up in de competitie; een gemiste kans voor deze plek.

exterior render of building, top view — Bovenaanzicht (render Okdraw)

interior render of building — Helder overzicht in het entreegbied (render Okdraw)

exterior render of building — Schakelplein (render Okdraw)

8’48” Leiedal

Anno 2020 is het idee van een ‘kantoorgebouw’ niet meer eenduidig te benaderen. De delicate positie van het project binnenin de groene, te verdichten dienstenzone Kennedypark op een kruising van verschillende multimodale (verkeers)stromen, de demografische uitdagingen en de snel veranderende economische situaties dwingen ons tot voortdurende reflectie.

Deze reflectie start vanuit het idee dat alle grondstoffen op aarde eindig zijn. Het is noodzakelijk om hiervoor over te schakelen van een lineaire naar een circulaire economie waarin consumeren en produceren op een nieuwe manier gefaciliteerd, gecultiveerd en gedocumenteerd gaat worden. Circulariteit is een houding en werkwijze, gericht op het zoveel mogelijk sluiten van kringlopen om waardestromen te behouden; niet alleen de ‘harde’ waarden (grondstoffen), zoals water, energie, voedsel, materialen en reststromen (afval), maar ook de zachte ‘waarden’, zoals comfort, gezondheid, groen, biodiversiteit en toekomstbestendigheid en sociale cohesie.

We stellen een nieuwe creatieve broedplaats voor, een niet-alledaagse kantoorruimte die maximaal inzet op sfeer, flexibiliteit, gebruiksgemak, efficiëntie. De duurzame filosofie van Leiedal vertalen we in deze hybride entiteit die zich uitnodigend en adaptief opstelt. Een dynamisch en tijdloos platform waar de gebruiker centraal staat en waar groen en gebouw een symbiose vormen binnen een duurzame filosofie. Een slim gestructureerd gebouw dat flexibel is in programmering. Dat beweging en ontmoeting stimuleert. Een gebouw dat mee beweegt in de tijd en gericht is op een duurzame toekomst. Een toonaangevend, aantrekkelijk kantoorcomplex voor de buurt en een aanjager voor de ambities in de bredere omgeving.

Door het gebouw in hout uit te voeren wordt er naast een CO2 besparing zelfs CO2 opgenomen uit de lucht, waardoor dit gebouw een CO2-negatieve balans heeft. Daarenboven biedt de driehoekige geometrie enerzijds een grote flexibiliteit – door grenzeloze variaties en combinaties van vormen – en anderzijds heeft deze vorm een intrinsieke structurele stijfheid. Elke module is driedimensionaal samengesteld uit vloer-, balk- en kolomelementen. Dankzij het eenvoudige en uniforme ontwerp van het structurele systeem heeft elke verdieping van het gebouw dezelfde hoogte. Dit heeft een economisch voordeel bij de prefabricage van gestandaardiseerde trappen, binnenwanden en lengte van bouwelementen en gevels. Prefab elementen en droge montage maken de gebouwelementen ‘eenvoudig’ te modificeren en te remonteren. In de circulaire, gebouwde omgeving is alles “losgoed ”in plaats van “vastgoed” geworden, alles kan flexibel hergebruikt en gemodificeerd worden om toekomstige transformaties mogelijk te maken.

Naast het houten modulaire prefab bouwsysteem wordt resoluut ingezet op een open beglaasde gevel die de kantoorgebruiker maximaal in verbinding met diens omgeving stelt. Niet alleen vanuit een kwalitatief standpunt is dit relevant ook vanuit energetische visie. Door een hoogwaardig gevelsysteem te combineren met een gebalanceerde warmte en koudevraag wordt een performant systeem gecreëerd. Door zijn volledige remontabiliteit, modulariteit en materialisering voldoet het maximaal aan alle uitgangspunten voor een duurzaam bouwwerk met 100% circulaire potentie Vanuit deze circulaire principes is 8’48” ontworpen. Het resultaat is een tactiel ontwerp klaar voor gebruik; structuur en schil vormen onmiddellijk de afwerking.

Leiedal RAU Architects Different configurations

Sociale structuur

De recente corona-crisis toont aan dat een aangepaste kijk op het dagdagelijkse (werk) leven relevant is. Het huidige grootschalig digitaal werkexperiment zal een blijvende impact hebben op de conceptie van werkcultuur, toekomstige kantoorinfrastructuren en social samenzijn. Fysiek samen zijn zal altijd een essentiël onderdeel blijven van een gezonde leef-en werkdynamiek. Ook het samenbrengen van diverse stakeholders en bedrijvigheid, industriële partners, communities, netwerken, buurten, etc vormt een onmiskenbaar onderdeel van de sociale structuur op de werkvloer.

Om deze sociale structuur te implementeren wordt in het gebouw ruimte gemaakt op de ‘hoekpunten’ om bewuste en spontane ontmoetingen mogelijk te maken. De drie verschillende ruimtes (inkom gekoppeld aan royaal buitenterras, wintertuin voor informele meetings en rustmomenten, dakterras met uitzicht op stad) kunnen voor een organiserende sociale structuur zorgen binnen de gebouwprogrammatie. De open kantoorruimte daartussen kan hierdoor maximaal flexibel ingezet worden.

Duurzaamheid

Leiedal 8’48” wekt meer energie op dan het verbruikt door de toepassing van een een aantal bioklimatische en passieve ontwerpmaatregelen. Daarnaast wordt maximaal ingezet op passieve technieken en gratis en/of hernieuwbare energiebronnen om een comfortabel binnenklimaat te verzekeren. Er worden geen fossiele brandstoffen gebruikt voor het verwarmen en koelen van het gebouw. Er wordt geen bijkomende energie gebruikt voor de hygiënische ventilatie van het gebouw. Het energieverbruik voor de verwarming, koeling en de verlichting wordt volledig gedekt door de elektriciteitsproductie van de zonnepanelen. Dit betekent dat het nieuwe kantoorgebouw tijdens zijn volledige levensduur geen CO2 uitstoten heeft voor zijn functioneren.

Leiedal RAU Architects Sustainability Scheme

Triodos Bank Nederland

RAU Architecten en Ex Interiors ontwierpen in opdracht van Triodos Bank en ontwikkelaar EDGE een volledig remontabel, houten ‘kathedraal’, die wereldwijd de toon zet op circulair en duurzaam gebied. Zo is het kantoor het eerste grootschalige 100% houten, remontabele kantoorgebouw. Ook dient dit gebouw als eerste tijdelijke materialenbank en is de CO2-voetafdruk minimaal. Ook heeft de Triodos Bank Nederland het BREAAM Outstanding certificaat behaald.

Van landgoed naar goed land
De bank als nieuwe bewoner op De Reehorst – Het nieuwe kantoor van Triodos Bank ligt op Landgoed De Reehorst. De Reehorst maakt deel uit van een reeks buitengebieden in Zeist en Driebergen, bekend als de Stichtse Lustwarande, en is een belangrijke schakel binnen de Ecologische hoofdstructuur (EHS). In 2011 besloot Triodos Bank om op De Reehorst een nieuw kantoor te realiseren. Na eerdere spraakmakende (hoofd)kantoren uit 1999 en 2006 heeft RAU architecten ook dit nieuwe kantoor ontworpen in samenwerking met Ex Interiors. Streven was het realiseren van een ‘gesamtkunstwerk’ waarbij optimaal werd samengewerkt met alle overige adviseurs zoals constructeur Aronsohn, de adviseurs Deerns, DGMR, BBN, de landschapsarchitecten van Arcadis en bouwbedrijf J.P. van Eesteren en zijn onderaannemers. Door het ontwerp een maximale circulaire potentie te verlenen, ontstaat er een dynamische balans tussen natuur, cultuur en economie. De komst van de Triodos Bank heeft zo geleid tot een nieuwe impuls om het landgoed naar de 21^e eeuw te transformeren.

De houten ‘kathedraal’
De houten ‘kathedraal’ – Het gebouw kent geen duidelijke voor- of achterzijde. De natuurvriendelijke voetpaden leiden de passant en medewerker naar de twee entrees. Eenmaal binnen komt de transparantie van het gebouw en de bijzondere houten constructie tot uiting. De volledig glazen gevel reikt van vloer tot vloer waardoor het natuurlijke daglicht tot diep in het gebouw kan binnendringen. Per gevelstramien van 3.60 meter kan een verdiepingshoog raam worden geopend. Dit maakt het contact met het omringende landschap nog indringender, zonder dat dit de regeling van het binnenklimaat verstoort. Vides creëren visuele verbindingen tussen de verschillende verdiepingen. De spiltrappen die in de vides staan, verbinden de verdiepingen en vormen korte doorsteken die het gebruik van de trap op een natuurlijke manier stimuleren. Zowel de vormgeving als het materiaal- en kleurgebruik binnen het gebouw halen hun directe inspiratie uit het landschap. Door de genuanceerde kleurkeuze van materialen steken de houten constructieonderdelen visueel af tegen de rest. De houten constructie is direct zichtbaar in de vorm van gelamineerde spanten en houten CLT (Cross Laminated Timber) kernen. De eveneens houten CLT-verdiepingsvloeren worden gedeeltelijk gecamoufleerd door de houten sporen en de daarboven gelegen klimaatplafondelementen. De begane grond heeft een grote verdiepingshoogte waardoor er een associatie met een ‘kathedraal’ ontstaat bij het waarnemen van de houten spanten die rondom de volledig houten kernen zijn geplaatst. Om de transparantie van de werkvloeren en de relatie met het landschap maximaal tot zijn recht te laten komen, zijn speciale werkruimten gescheiden door middel van transparante scheidingswanden, die aan zeer hoge geluidseisen voldoen. Daar waar echter ook visuele privacy gewaarborgd moet zijn, worden transparante wanden vervangen door dichte wanden. Deze zijn veelal voorzien van een linnen afwerking voor een optimale akoestiek.

Vorm – Orgaan – Gestalt’e’
Een gebouw voor natuur, cultuur en economie – De compositie en vorm van het vijf verdiepingen hoge gebouw (12.994 m2) is o.a. geïnspireerd door de natuur, de ritmiek van de landschapskamers in het omliggende landgoed en de vliegroutes van vleermuizen. De drie transparante, gelijkvormige torens lopen op van zuid naar noord en zijn op de begane grond, eerste en de tweede verdieping afwisselend met elkaar verbonden. Dit fysiek geworden orgaan faciliteert dagelijks een prachtig uitzicht voor alle medewerkers. Door zijn gestalte ontstaan tussen de bosrand en het gebouw drie nieuwe “landschapskamers” en creëert rondom een diversiteit aan nieuwe landschapskwaliteiten. In het door Ex Interiors ontworpen interieur wordt de schoonheid van het omringende landschap verder weerspiegeld. De keuze voor organische vormen, verfijnde materialen en sober kleurgebruik geïnspireerd op het pallet van het landgoed zorgen voor een natuurlijke verstilling bij binnenkomst en versterken het samensmelten van het gebouw met de omgeving. Het hout, toegepast in zowel het meubilair als de vloeren, is veelal afkomstig van het landgoed. Door materialen te selecteren op hun echtheid is er een extra dimensie aan het gebouw toegevoegd, waarmee een geïntegreerd ontwerp is ontstaan dat bijdraagt aan de rust en sereniteit in het gebouw.

Binnen deze enorme openheid en transparantie in het gebouw, ervaar je een gevoel van veiligheid en geborgenheid middels de invulling van de verschillende functies. Een ‘ontmoetingsgebouw’ waarbij het samenspel met de natuur en spontane ontmoeting tussen medewerkers en bezoekers zich als vanzelfsprekend ontvouwt. Hiervoor is de begane grond het publiekstoegankelijke deel. Op de 1e verdieping bevindt zich de samenwerkvloer met een diversiteit aan werkplekken gericht op een interne ontmoeting voor medewerkers van de bank. De overige werkplekken voor de medewerkers van Triodos Bank komen in de drie torens met een adembenemend uitzicht over het landschap.

Houding met hout
Het eerste grootschalige houten kantoorgebouw – Het gehele gebouw, zowel de lage delen als de torens, bestaat uit een unieke houtconstructie. Houten vloeren, houten schachten en houten kolommen vormen samen een spectaculaire constructie als die van een “kathedraal”. De compositie van het gebouw en zijn glazen gevels zorgen voor een maximale toetreding van daglicht en een magnifiek uitzicht over het binnendringende landgoed, waardoor alle medewerkers niet alleen op, maar ook in het landgoed werken. In het gebouw zijn 1.615 m3 gelamineerd hout, ruim 1.008 m3 kruislaaghout (CLT) en 5 originele boomstammen verwerkt. Alleen de kelder kent vanwege de waterhuishouding nog een betonconstructie. Hierdoor is een gebouw ontstaan met de laagste CO2-voetafdruk tot nu toe.

Duurzaamheid optimaliseert het heden
Kostbaar hoeft niet duur te zijn – Naast de integratie van de allerhoogste duurzaamheidsambities en het behalen van het BREEAM Outstanding certificaat is het nieuwe kantoor ook een energieneutrale huisvesting die voldoet aan de allerhoogste gezondheidseisen van de verwerkte materialen. Zo ligt het aandeel hout in de hoofddraagconstructie op nagenoeg 100% en is in het interieur alleen natuurlijk textiel verwerkt. Het gebouw beschikt over een lowtech installatie met een hightech effect. Klimaateilanden regelen het klimaat op microniveau. Integrale duurzaamheid vormt daarmee de basis voor deze maatschappelijk verantwoorde (gebouw)ontwikkeling.

Circulariteit faciliteert toekomst
Een gebouw als optie met toekomst – RAU Architecten ziet een circulair gebouw als een tijdelijke samenvoeging van producten, componenten en materialen met een gedocumenteerde identiteit. De herkomst en de geplande herbestemming van alle producten, componenten en materialen zijn hierbij nauwkeurig gedocumenteerd om deze in de toekomst eenvoudig een nieuwe huisvesting te kunnen bieden. Belangrijk is om al bij het ontwerp van de gebouwen maximaal te anticiperen op mogelijke aanpassingen door veranderingen in de behoefte van de gebruiker, door verschillen in gebruiksduur van bouwcomponenten of door externe invloeden zoals veranderende regelgeving of klimaatverandering. Het faciliteren van de permanente consequenties van tijdelijkheid is dan ook kenmerkend voor het ontwerp. Door van vastgoed ‘losgoed’ te maken is een gebouw met maximale circulaire potentie gerealiseerd: remontabliteit zonder waardeverlies. Het gebouw is letterlijk in elkaar geschroefd met 165.312 schroeven. Dat betekent dat door het gebouw ooit weer uit elkaar te schroeven de circulaire potentie 100% geactiveerd kan worden zonder waardeverlies van materialen, componenten en producten.

De bank in een bank
Het eerste gebouw ter wereld dat geconcipieerd is als materialenbank – Het feit dat ook de materiaalwaarden online via het Madaster-platform (het kadaster voor materialen) gemonitord worden, maakt dat het gebouw naast een materialendepot ook een materialenbank is. Hiermee kan de waarde van materialen in de toekomst balans technisch liquide gemaakt worden en/of fiscaaltechnisch geactiveerd worden.

Samenwerking
Het ontwerpteam is aan de slag gegaan in opdracht van Triodos Bank. EDGE heeft het complete proces gefaciliteerd. Aannemer is J.P. van Eesteren en installateur is Bosman Bedrijven. Luning was de constructeur voor de houtconstructie. Tot slot zijn Arcadis en Copijn betrokken als tuin- en landschapsarchitecten en bomenspecialist. Op 25 november nemen de medewerkers van Triodos Bank hun intrek in het gebouw. De getoonde foto’s zijn gemaakt door Ossip van Duivenbode Architectuurfotografie en Carel van Hees.

Video door Emiel Bakker

Greenfields

GreenFields is een integraal circulair multifunctioneel masterplan voor de stad Veenendaal. Dit masterplan transformeert een verwaarloosd industrieterrein in een groen leef- en recreatiegebied. Het projectgebied van circa 120.000 m² zal de status van Veenendaal als winkelstad versterken met 16.000 m² commerciële ruimte. Greenfields, gelegen aan de Groeneveldseweg, is onderdeel van de Regio Foodvalley. Met meer dan 400 nieuwe multi-generatie woningen wordt op de toekomstige woningbehoefte van de stad en regio geanticipeerd. De verschillende woningtypen worden gerealiseerd uit gestapelde geprefabriceerde houten modules. Het project is ingericht als een groen landschap waarbij verspringende groene daken met voorzieningen voor dieren worden gebruikt om biodiversiteit te stimuleren. GreenFields wordt een van de meest duurzame en grootste circulaire projecten in Nederland. Het is een CO₂ positief en remontabel dorp dat in een glooiend landschap is genesteld.

Impressie luchtfoto

Wonen gecombineerd met commerciële ruimtes

Kopgebouw Groeneveldseweg

Glooiend landschap

Impressies straatperspectief

Typologiën

Exploded view

Dutch / Dubai EXPO 2020 Paviljoen

De Nexus tentoonstelling is het paviljoen. Het paviljoen als tentoonstellingsobject. Een beleefbaar, tastbaar en beloopbaar tentoonstellingsobject. Geen gebouw, maar een open ruimte / installatie / theater als drempelvrije verlenging van de openbare ruimte. Met als centraal element HET IJSBLOK.

Het paviljoen heeft een open en heldere structuur en is thematisch en ruimtelijk onder te verdelen in 5 hoofdcomponenten: ijsblok, voedselduinen, tribunegebouw, dak en entreescherm. Een biotoop ontstaan uit overvloed. Het ijsblok is de centrale spil van het paviljoen en creëert al vanaf grote afstand magische aantrekkingskracht door zijn juweelachtige uitstraling en zijn imposante afmeting van 10x10x10 meter. De fysieke vertaling van de verbinding van energie, water en voedsel in een context waar dit tot nu toe niet mogelijk was, de woestijn. Een waterproducerend ijsblok. Het onmogelijke wordt mogelijk door bronnen van overvloed met elkaar te verenigen.

Langs de bezoekersroute markeert het transparante entreescherm de plek van het Dutch Dubai paviljoen. Het scherm heeft verschillende functies: een billboardachtige functie voor Dutch Dubai, markering van de looprichting, het logistieke faciliteren en informeren van de bezoekersstroom, opvang van de zwevende dakconstructie en bescherming van het ijsblok in verband met de hoofd windrichting.

Het tribunegebouw is zeer compact ontworpen en bestaat uit verschillende volumes die opgenomen zijn in een grote tribune. Een volledig remontabele tribune. Alle semi openbare functies zijn vormgeven als een soort skybox met zicht op het ijsblok. De programmatisch gevraagde ondersteunende functies zijn in of op de tribune geplaatst.

De op drie steunpunten rustende lichte dakconstructie (VIP skybox, de kubus en het entreescherm) bestaat uit een structuur van steigerelementen, die na afloop volledig teruggegeven gaan worden in verband met remontabiliteit. De zij- en onderkant is bespannen met textiel, in het volume zijn verschillende installatie-elementen opgenomen en de dakconstructie dient daarnaast als tafel voor de PV elementen en zonneboiler op het dak zelf. Om het ijsblok maximaal te beschermen en het paviljoen visueel maximaal te laten voorkomen, is het dak over de hele bebouwbare kavel geprojecteerd.

Door de gedraaide maar centrale ligging van het ijsblok, ontstaat in de semi-buitenruimte een natuurlijke vierdeling met een heldere verdeling. Deze geeft het hele paviljoen naast een natuurlijke en overzichtelijke routing, ook een gastvrije uitstraling. Zo worden toegang en uitgang natuurlijk gescheiden en krijgen ook restaurant en events een eigen plek. Het ijsblok faciliteert de ruimtelijke indeling.